زری بافی در کاشان

کاشان از عمده ترین مراکز زری بافی و از پیشگام ترین مناطق ایران زمین در عرصه این هنر به شمار میرود که با بهرهمندی از استادان و هنرمندان برجسته از دیرباز قطب زری بافی محسوب میشده است . این هنر دارای عنوان مهر اصالت یونسکو و نشان ملی مرغوبیت صنایع دستی در رشته زری بافی استکه قدمت بیش از 2000 سال دارد.کاشان تنها شهری است که در آن کارگاه های خصوصی زری بافی وجود دارد و هم اکنون هشت دستگاه زری بافی فعالیت مشغول هستند.در حال حاضر پارچه های تولیدی کارگاههای زری بافی کاشان از مرغوبیت و ظرافت بسیار بالایی برخوردار است و از آنان بیشتر به عنوان تابلوهای نفیس استفاده می شود .کاربرد پارچه زری بیشتر در زمانهای گذشته برای لباس شاهان و درباریان استفاده می شده و بعدها به عنوان هدایای پادشاهان به سایر حکما و یا برای پرده های کاخ ها استفاده می شده است . قدمت زری بافی در ایران به دوره ساسانیان می رسد و این فن در دوران صفویه به اوج خود رسید . پارچه های زری در دوره ساسانیان به قدری مورد توجه بوده که از همه دنیا خواستارخرید آن بودهاند و وقتی به ایران سفر می کردند بهترین هدیه و سوغات قطعهای از پارچه زری بوده است .با روی کار آمدن صفویان یک بار دیگر به هنرهای ملی کشور جان تازهای دمیده شد و در نتیجه تشویق و ترغیب سلاطین هنرپرور صفویه از جامعه هنرمندان و صنعتگران زری بافی نیز به سرحد کمال رسید و در کاشان نیز کارگاههای زری بافی رونق گرفت و به تولید انواع پارچههای زربفت پرداختند . اهمیت عمده زریها این دوره بیشتر طرح و رنگهای نباتی است که روی ابریشم بکار رفته است . کاشان شهری با تمدن 8000 ساله ، با گواهی ناممعتبری چون محوطه باستانی سیلک که یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های بشر در فلات ایران به شمار میآید . در محوطه سیلک تعداد قابل ملاحظهای حلقههای دوک مانند که از گل رس پخته و سنگ ساخته شده کشف شده است . همچنین از جمله آثاری که دلالت بر وجود پارچه در این دوران دارد ، دسته چاقویی است که انسان این عصر را نشان می دهد ، با شبه کلاهی بر سر و لنگی که به دور کمر بسته شده است.این دسته چاقو مشخص می کند که انسان ساکن ایران در 4200 سال پیش از میلاد دیگر از پوست حیوانات به طور طبیعی استفاده نمی کرده است . بلکه از پشم ، پارچه هایی می بافته و آنها را لنگ وار بدون تصرف و با برش بسیار ساده به دور کمر می پیچیده است .وجود درخت های توتفراوان در شهر کاشان نشان از گذشته پر بار این شهر دارد که در زمینه پرورش کرم ابریشم و تولید نخ ابریشم فعالیت میکردهاند و وجود کارگاه های پرورش کرم ابریشم ، پیلهکشی ، ورتابی ، چلهدوانی ، کلیابکشی و رنگرزی پشتوانه بزرگی برای صنایع نساجی کاشان بوده که علاوه بر فراهم کردن امکانات اولیه صنعتگران و بافندگان نیاز آنان را از دیگر شهرها مرتفع میکرده است .