مخمل بافی در کاشان

مخمل کاشان از دیرباز شهرت فراوان داشته و در دوره قاجار نیز بیش از 42 نوع پارچه از جمله پارچه های زربافت، مخمل، اطلس و حریر در این شهر تولید می شده است، اما از این دوره به بعد با ورود پارچه های خارجی و ماشینی شدن کارخانه های مخمل بافی از رونق آن کاسته شده که امروزه شاهد فقط یک کارگاه مخمل بافی که با تلاش سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور و هنرمندان این رشته احیا شده است، هستیم.

این هنر در گذشته در رنگ ها و طرح های مختلف برای جانماز، جلدقرآن، کت و عبا، پرده و رویه مبل و صندلی، رومیزی، روتختی، کوسن، پرده و در تهیه لباس و جهیزیه نوعروسان استفاده می شده است.
مخمل پارچه ای است که از نخ ابریشم یا پنبه تهیه می شود که یک روی آن صاف و روی دیگر آن دارای پرزهای کوتاه، متراکم، لطیف، نزدیک به هم و به یک سو خوابیده است. به عبارت ساده تر مخمل نوعی جامه پرزدار است.

بافت مخمل به دو روش مخمل ساده و مخمل نقش برجسته از طریق دستگاه نساجی انجام می شود. هنرمندان برای تولید این پارچه از ابریشم طبیعی استفاده کرده و نقش های اصیل و سنتی به وجود می آورند. در بافت مخمل، تار یا چله به کار رفته که تولید پرز یا نقش می کند و چنانچه پارچه مخمل دارای نقوش برجسته باشد، از ارزش بالاتری برخوردار است.

سیدخلیل یاالله، تنها بازمانده مخمل بافی سنتی ایران است که پس از کار با دستگاه سنتی و30 سال فعالیت در کارخانه ماشینی مخمل بافی کاشان، بار دیگر در دوران بازنشستگی به کار گذشته و پیشینیانش بازگشته است؛ اما این بار در پژوهشکده هنرهای سنتی مخمل می بافد.

در اینجا مستندی در خصوص ایشان و هنر مخمل بافی تقدیم حصورتان میگردد.