سیدمحمدتقی بن میرعبدالحی بن میرابراهیم ، عارف ، ادیب و فقیه اصولی قرن سیزدهم . در 1189 به دنیا آمد در آغاز در زادگاهش نزد استادانی چون ملامهدی نراقی به تحصیل پرداخت ، سپس به عتبات عراق رفت و در مجلس درس سیدعلی حایری ، معروف به صاحب ریاض ، شرکت کرد. وی پس از کسب اجازاتی از سیدعبدالله کاظمی معروف به سیدشُبَّر، شیخ احمد احسایی ، سیدمحمد مجاهد و محقق قمی صاحب قوانین ، به کاشان بازگشت و به تدریس پرداخت . جمع کثیری از علما و فضلا، از جمله ملاعلی مدد ساوجی ، شیخ محمد جاسبی ، سیدحسین لاجوردی و ملاعبدالباقی ، در درس او حاضر می شدند (خوانساری ، همانجا؛ کاشانی ، ص 74؛ آقابزرگ طهرانی ، طبقات : الکرام البررة ، جزء 2، قسم 1، ص 219ـ220؛ صهبای سخن ، ص 53 ـ54، 57؛ معصوم علیشاه ، ج 3، ص 577). سیدمحمدتقی به مکه ، مشهد، نائین و قم سفر کرد. وی در یکی از دیدارهایش با محقق قمی به فتحعلی شاه معرفی و ستایش شد و فتحعلی شاه به سید ارادت یافت . محمدشاه قاجار و برخی از شاهزادگان قاجار، مانند سلطان محمد میرزای سیف الدوله ، نیز در شمار مریدان سید بوده اند ( صهبای سخن ، ص 57 ـ 58). سیدمحمدتقی بیشتر اوقات به ذکر و ریاضت می پرداخت و اهتمام کمتری به تألیف و تصنیف داشت . ملاحبیب الله کاشانی (ص 75) به وی کراماتی نیز نسبت داده است . برخی گفته اند که سید به تصوف تمایل داشته و به حاج محمدحسن نائینی (متوفی 1250) ارادت می ورزیده ، که به نظر برخی اختلاف احتمالیِ میان وی و استادش ، ملااحمد نراقی ، متأثر از همین مسئله بوده است (آقابزرگ طهرانی ، طبقات : الکرام البررة ، جزء2، قسم 1، ص 220؛ حبیب آبادی ، همانجا؛ خوانساری ، ج 2، ص 128).
محمدتقی در حدیث و رجال تبحر داشت ، و آثاری نیز در فقه و اصول نگاشت . از جمله تألیفات او رسالة حجیة المظنة ، تنقیح الاصول ، و رساله ای در مباحث الفاظ است (آقابزرگ طهرانی ، الذریعة ، ج 6، ص 277؛ همو، طبقات : الکرام البررة ؛ کاشانی ، همانجاها).

سیدمحمدتقی در 1258 از دنیا رفت و به امر محمدشاه قاجار برای وی آرامگاه مجللی در صحن مقدس حبیب بن موسی ساخته شد که اکنون زیارتگاه است . از فرزندان او دو تن قابل ذکرند: سیدمهدی ، از شاگردان یخ انصاری ، و سیدعبدالرحیم که از علمای بزرگ آن دوران و مورد تکریم دربار ناصری بود. سیدعبدالرحیم بعد از اتمام دروس سطح در کاشان ، سالهای زیادی از حوزة درس شیخ انصاری در نجف بهره گرفت ، سپس به زادگاهش بازگشت و به انجام تکالیف شرعی و ارشاد مردم روی آورد. وی در 1294 درگذشت . دو فرزند سیدعبدالرحیم ، اسدالله و جعفر در زمرة علمای دینی شیعی بوده اند (آقابزرگ طهرانی ، طبقات : الکرام البررة ، جزء 2،

منابع : محمدمحسن آقابزرگ طهرانی ، الذریعة الی تصانیف الشیعة ، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی ، بیروت 1403/1983؛ همو، طبقات اعلام الشیعة ، جزء 2: الکرام البررة ، مشهد 1404؛ همان : الکواکب المنتشرة فی القرن الثانی بعدالعشرة ، چاپ علی نقی منزوی ، تهران 1372 ش ؛ محمدعلی حبیب آبادی ، مکارم الا´ثار در احوال رجال دورة قاجار ، ج 5، اصفهان ] تاریخ مقدمه 1396 [ ؛ ماجدبن ابراهیم حسینی ، ایقاظ النائمین و ایعاظ الجاهلین ، در غنا، موسیقی ، چاپ رضا مختاری و محسن صادقی ، ج 1، قم 1376 ش ؛ محمدباقربن زین العابدین خوانساری ، روضات الجنات فی احوال العلماء والسادات ، چاپ اسدالله اسماعیلیان ، قم 1390ـ1392؛ صهبای سخن ، کاشان : انجمن ادبی صبا، 1348 ش ؛ عبدالرحیم ضرابی ، تاریخ کاشان ، چاپ ایرج افشار، تهران 1356 ش ؛ حبیب الله بن علی مدد کاشانی ، لباب الالقاب فی القالب الاطیاب : فیه معرفة احوال الرجال من علماء الشیعة ، کاشان 1372 ش ؛ محمدکاظم مروی ، عالم آرای نادری ، چاپ محمدامین ریاحی ، تهران 1364 ش ؛ محمدمعصوم بن زین العابدین معصوم علیشاه ، طرائق الحقائق ، چاپ محمدجعفر محجوب ، تهران 1339ـ1345 ش ؛ حسن نراقی ، آثار تاریخی شهرستانهای کاشان ونطنز ، تهران 1374 ش .