احمد نراقیمعروف بهفاضل نراقی(1185–1245ق) فرزندملا مهدی نراقیاز عالمانشیعهدر قرن سیزدهم هجری بود. او پس از وفات پدرش،مرجعیترا در کاشان عهدهدار شد. فاضل نراقی، تألیفات متعددی در علوم مختلف اسلامی دارد کهمستند الشیعة،عوائد الایامو کتاباخلاقیمعراج السعادةمعروفترین آنها هستند. او در حمله روسها بهایرانو اشغال مناطقی از آن، سرپرستی مردم در تظاهرات را برعهده داشت.

ملا احمد در سال 1185ق مطابق با 1150ش در نراق به دنیا آمد.وی دوران نوجوانی را در کاشان در محضر پدرش به تحصیل مقدمات و سطح گذراند و شروع به تدریسمعالمو مطول نمود.او در سال 1205ق همراه پدر بهعتبات عالیاترفت و از اساتید آنجا استفاده کرد و پس از کسب درجهاجتهادبه تدریس، بحث، تألیف و تصنیف پرداخت.

ملا احمد پس از وفات پدرش در سال 1209ق به کاشان برگشت و به جای پدرشمرجعیتعامه به او منتقل شد. او را رئیس علی الاطلاق میگفتند.

ملا احمد نراقی را نخستین فقیهی دانستهاند کهولایت فقیه(حکومت در زمانغیبت امام زمان (عج)، برعهده فقیه جامعالشرایط است) را بهصورت یک مسئله فقهی تبیین و برای اثبات آن از ادله نقلی و عقلی استفاده کرد.او برای نخستین بار تمام وظایف و اختیارات حاکم اسلامی و ولایت فقیه را یکجا در کتابعوائد الایامجمعآوری کرد.البته پیش از او برخی از علمای شیعه از عهدهداری بعضی اختیاراتامامانتوسط فقیهان سخن گفته بودند.

بنابر نظریه ملا احمد نراقی اصلاح جامعه مشروط به اجرای عدالت است و قواعد عدالت همان قواعد شرع است. بنابر این حاکم برای برپایی عدالت باید از شریعت اطلاع داشته باشد؛ پس حاکم یا باید خود فقیه باشد یا باید از فقیه تقلید کند. بنابر این مقلد هم میتواند با جلب نظر مجتهد و پیروی از او عادلانه حکومت کند.

ملا احمد نراقی در عهدقاجاریهو در دوران پادشاهیفتحعلی شاه قاجار، که روسها قسمتی از نواحی شمالی ایران را اشغال کرده بودند، میزیست. او از مجتهدانی بود که فتوا به لزوم جهاد در برابر روس داد و همراه با تعدادی از مجتهدان برای تشویق سپاهیان، به اردوی سپاه ایران سفر کردند.

او در23 ربیعالثانیسال 1245ق در اثر وبایی که نراق، کاشان و اطراف آن را فرا گرفته بود، از دنیا رفت.پیکرش را بهنجفمنتقل نموده در کنار قبر پدرش درحرم امام علی(ع)به خاک سپردند.سید محمدباقر خوانساری از قول بعضی از شاگردان ملا احمد نراقی داستانی نقل کرده که در هنگام انتقال جنازه نراقی به نجف بهخاطر گرمی شدید هوا میترسیدیم جنازه متعفن شود. در یکی از منازل بین راه جنازه را بر زمین گذاشتیم من برای اطلاع از این موضوع به نزدیک جنازه رفتم اما جز رائحهای طیب که گویا بوی مشک ناب بود چیزی استشمام نکردم و این وضع ادامه داشت و تا هنگام دفن تغییری در بدنش حاصل نشد.همچنینمدرس تبریزیصاحبریحانة الادبپس از نقل این داستان از استادشسید احمد خسروشاهینقل کرده وقتی که میخواستند جنازه سید محمد خسروشاهی را در قبر بگذارند جنازه ملا مهدی و ملا احمد نراقی سالم دیده شده است.

استادان

1. پدرشملاّ مهدی نراقی
2. سید مهدی بحرالعلوم
3. میرزا محمدمهدی موسوی شهرستانی
4. شیخ جعفر کاشف الغطا
5. سید علی طباطبایی(صاحب ریاض)

او بهواسطه پدرش از شیخیوسف بحرانی،ملا رفیع گیلانیومحمدباقر مجلسیروایت نقل کرده است.

شعار

ملا احمد در فنون شعری نیز مهارت داشت و به صفایی تخلص میکرد و بیشتر اشعار او اخلاقی، عاشقانه، ذوقی و عارفانه بوده است.