موقعیت جغرافیایی کاشان

کاشان با وسعتی بیشتر از 2100 هکتار در 51 درجه و 27 دقیقه طول شرقی، 33 درجه و 59 دقیقه عرض شمالی در ارتفاع 950 متری از سطح دریا قرار دارد و از سه قسمت کوهستانی،کوهپایهای و کویری تشکیل شده است. این شهر در گذشته از شهرهای استان مرکزی بود تا اینکه در سال 1355 از توابع استان اصفهان شد. کاشان در 220 کیلومتری جنوب استان تهران و 90 کیلومتری جنوب شرقی استان قم قرار دارد. این شهر در ناحیه مرکزی ایران قرار گرفته است. از طرف شمال به کویر و استان قم و از جنوب به استان اصفهان، از شرق و شمال شرقی به دشت کویر و از جنوب شرقی به شهرستان اردستان و از غرب به شهرستانهای محلات، دلیجان و گلپایگان متصل است. بخش کوهستانی این شهر را دامنههای رشته کوههای کرکس تشکیل میدهند و بخش کویری آن را قسمتی از کویر مرکزی ایران تشکیل میدهد.

آب و هوای کاشان

آب و هوای کاشان در قسمت جلگه و دشت گرم و خشک و در نواحیه کوهستانی نسبتا سردسیر است. دلیل اصلی خشکی هوای کاشان مجاورت آن با دشت کویر است، بادهایی که وقت و بی وقت دیوارههای این شهر را تکان میدهد، شامل بادهای سرخ،شهریاری، سام، قیله و باد شمال است که بیشتر از قسمت کویری جریان دارند.

اوضاع طبیعی:

قسمتهای شرقی و شمال شرقی کاشان مجاور با کویر و در جلگه واقع شده بدین مناسبت هوای آن گرمسیر است ولی درجه حرارت متوسط شهر کاشان در سه سال 38 درجه بالای صفر بوده، در سمت غرب و جنوب که کوهستانی است سردسیر میباشد و در دامنههای میان نواحی شرق و غرب معتدل است. آبادیهائی که در اطراف کاشان از مشهد اردهال تا قمصر و نطنز در درهها و دامنههای شرقی این دسته کوهها واقع شده از دهستانهای ییلاقی خوش آب و هوای کاشان هستند.قلههای مرتفع این سلسله جبال یکی در مشرق نیاسر با ارتفاع 3600 متر و دیگری معروف به قلعه کروس نزدیک برزک باارتفاع 2515 متر و سوم کوه هفت کتل با ارتفاع 3003 متر و چهارم کوه کرکس با ارتفاع 3898 متر در نطنز است.در خاک کاشان بجز چندین خشکرود که بستر سیلابهای بهاری کوهسارهائی است که از شمال غربی به جنوب شرقی سرازیر میشود، رودخانه محلی وجود ندارد. چشمههای معروف و شاداب کاشان از این قرارند:چشمه فین، چشمه نیاسر، چشمه نابر، چشمه شاه، چشمه جهق، چشمه باریکرسف و چشمه ابیانه.

بارندگی

منطقه کاشان از زمره مناطق خشک ایران بشمار میرود. میزان کل بارندگی در این منطقه بطور متوسط از 150 میلیمتر تجاوز نمیکند. بارندگی بیشتر در فصل زمستان و تحت تأثیر بادهای غربی و جریانات مدیترانهای است. براساس دادههای آماری فصل زمستان 54% بارندگی سالانه را به خود اختصاص میدهد و پس از آن فصل پائیز با 26 درصد و فصل بهار 7/19 درصد قرار میگیرند. فصل خشک سال نیز متعلق به ماههای تابستان است که تنها 73/0 میلیمتر بارندگی دریافت میدارد. با این توصیفات میتوان گفت رژیم بارندگی منطقه مدیترانهای است چرا که فصل خشک منطبق بر تابستان و فصل بارش منطبق بر زمستان است.

تغییرات سالانه بارندگی در منطقه نیز از نوسانات زیادی برخوردار است بطوریکه در دوره مذکور از 75 میلیمتر در سال 60-59 تا 4/259 میلیمتر در سال 51-50 در نوسان بوده است. بیشترین بارش ماهانه در شهر کاشان در دیماه اتفاق میافتد (بطور متوسط 3/29 میلیمتر)، در مقابل در ماههای تابستان (بویژه در شهریور)، منطقه عملا فاقد بارش بوده و یا بارش بسیار ناچیزی را دریافت میکند. حداکثر بارش 24 ساعته در این ایستگاه نیز به میزان 38 میلیمتر در آبانماه به ثبت رسیده است.

بارش کم در منطقه کمبود منابع آب سطحی و زیرزمینی را موجب گردیده است. از اینروست که کشاورزی در این منطقه گسترش و رونق چندانی نیافته است

بــاد

براساس دیدهبانیهای انجام گرفته در ایستگاه سینوپتیک کاشان، 8/84 درصد موارد دیدهبانی توأم با آرامش هوا بوده است و در سایر موارد وزش باد در جهات مختلف گزارش شده است. در مجموع با محاسبه درصد دیدهبانی و سرعت بادها میتوان گفت باد غالب منطقه از جانب شمال غرب بوده و پس از آن به ترتیب جهات غرب و شمال، شمال شرق و جنوب شرق بیشترین فراوانی را از نظر میزان سرعت و تعداد موارد دیدهبانی دارا میباشند. از نظر فصلی بیشترین میزان وزش باد در کاشان متعلق به فصل بهار میباشد. پس از آن به ترتیب فصلهای زمستان، تابستان و پائیز قرار میگیرند. به طور کلی حداکثر سرعت باد در طول آمارگیری 16 ساله در ماههای مختلف سال بین 11 تا 26 گره بوده است که در این میان حداکثر سرعت ثبت شده 26 گره در جهت شرق مربوط به مهرماه سال 56-1355 بوده است. بیشترین متوسط سرعت سالانه باد نیز در منطقه مربوط به بادهای غربی و سپس بادهای شمال غربی میباشد که به ترتیب معادل 5/5 گره و 28/5 گره به ثبت رسیده است.

علاه بر اینها بادهای محلی چندی نیز به تجربه در منطقه شناخته شده است. بر حسب تأثیر مطلوب و نامطلوبشان در منطقه به شرح ذیل میباشند:

باد خراسان: از جهت شمال شرق میوزد، این باد از زمره بادهای مزاحم منطقه به شمار میرود چرا که همراه با گرد و غبار بوده و باعث جابجایی و انتقال ماسهها میگرد.

باد سام: بادی است که از جهت شرق میوزد و بدلیل گرمایی که به همراه میآورد مطلوب نیست بویژه از نظر کشاورزی نیز در نواحی اطراف کاشان بادی مزاحم تلقی میگردد.

باد طوفان سیاه: باد نامطلوبی است و از جهت شرق میوزد این باد با توجه به سرعت خود باعث انباشته شدن ماسهها میگردد.

باد لوار: از سمت شمال و شمال غرب و از روی دریاچه نمک میوزد به همین دلیل دارای اثرات نامطلوبی است.

باد شمال: از جهت شمال میوزد، این باد در تابستان باعث اعتدال هوا گردیده بدین دلیل برخی از بادگرها و هواکشها در این شهر در جهت این باد تعبیه گردیده است.

باد قبله: از سمت جنوب و جنوب غرب میوزد.

باد شهریاری: جهت وزش آن شمال غرب است و در زمره بادهای مطلوب میباش